Kolejowe pasy przeciwpożarowe a odszkodowanie

Z uwagi na pojawiające się pytania o kolejowe pasy przeciwpożarowe i odszkodowanie z nimi związane, postanowiłem przedstawić parę informacji, które mogą przeciąć wątpliwości, czy w związku z zajęciem fragmentu gruntu, z przeznaczeniem na pas przeciwpożarowy, należy się odszkodowanie.

W obliczu od dawna oczekiwanego renesansu, jaki szczęśliwie stał się teraz udziałem transportu kolejowego, tj. zarządców tras, przewoźników kolejowych – jak Polskie Koleje Państwowe (PKP), czy przewoźnicy regionalni – Koleje Dolnośląskie (KD), nie sposób pominąć wielu inwestycji w infrastrukturę, które większość z nas cieszy ale też może przyprawić o ból głowy.

W skład tejże infrastruktury, poza wspomnianymi pasami przeciwpożarowymi, wchodzą również:

• drogi technologiczne i przejścia wzdłuż torów,
• mury ogradzające,
• żywopłoty,
• ogrodzenia,
• zasłony odśnieżne,

pod warunkiem że tworzą część linii kolejowej, bocznicy kolejowej lub innej drogi kolejowej, lub są przeznaczone do zarządzania nimi, obsługi przewozu osób lub rzeczy, lub ich utrzymania.

Czym są pasy przeciwpożarowe i kiedy są stosowane?

W tym zakresie trzeba odnieść się do treści Ustawy o transporcie kolejowym oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008r określającego wymagania w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie pasów przeciwpożarowych, jako elementy ochrony przeciwpożarowej:

• stosowane w sąsiedztwie linii kolejowej, na której prowadzony jest ruch kolejowy, które powinny być urządzane i utrzymywane jako jedna równoległa do linii kolejowej bruzda o szerokości co najmniej 4 m usytuowana w odległości od 2 m do 5 m od dolnej krawędzi nasypu lub górnej krawędzi przekopu linii kolejowej, a w razie występowania rowów bocznych – od zewnętrznej krawędzi tych rowów;
• bruzda, o której mowa wyżej, powinna być oczyszczona z wszelkiej roślinności do warstwy mineralnej, a na gruntach torfiastych – posypana warstwą piasku o grubości od 0,01 m do 0,02 m. Bruzdę może stanowić inna powierzchnia pozbawiona materiałów palnych.

Stosowanie ww. pasów ma za zadanie zabezpieczenie obszarów (np. leśnych) przed pożarem, którego potencjalnym źródłem jest ruch kolejowy, a w szczególności proces hamowania pociągów.

Czy zarządza infrastruktury kolejowej może bez zgody właściciela (a czasami przy jego zdecydowanym sprzeciwie) ingerować w jego prawo własności?

Tak, zarządca infrastruktury kolejowej ma prawo na sąsiadujących z linią kolejową gruntach:

• ustawiać zasłony odśnieżne;
• zakładać żywopłoty;
• urządzać i utrzymywać pasy przeciwpożarowe;

jednak może się to odbywać za odszkodowaniem dla właściciela nieruchomości.

Zarządca ma ustawowe prawo, do wejścia na cudzy grunt w celu wykonania ciążącego na nim obowiązku urządzenia lub utrzymywania pasów przeciwpożarowych. Jest to uprawnienie o charakterze cywilnoprawnym do korzystania z nieruchomości innego podmiotu za odszkodowaniem (tak też Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2014 r. II OSK 2905/12).

Ustalenie odszkodowania za ustawianie zasłon odśnieżnych, zakładanie żywopłotów, urządzanie i utrzymywanie pasów przeciwpożarowych następuje w drodze umowy stron albo w przypadku braku takiej umowy przez starostę w postępowaniu przewidzianym przy wywłaszczaniu nieruchomości.

W końcu też zaznaczyć trzeba, że w trakcie negocjacji umowy z zarządcą albo w przypadku wszczętego postępowania administracyjnego, właściciel nieruchomości, jako strona powinien wykazać się należytą aktywnością, aby warunki umowy albo decyzji o wywłaszczeniu – ustalającej kwotę odszkodowania, w pełni pokrywały szkodę właściciela.

Nie trzeba też dodawać, że na każdym etapie takiej sprawy możliwa jest pomoc świadczona przez adwokata.